naviagtion
Icon

Van Poppel terug naar Tilburg

Rovertsche Leij

  • 21,9 km
  • 4,5 uur
  • lijn 450

Je neemt op station Tilburg Centraal de bus, lijn 450 richting Turnhout en je stapt uit bij halte Poppel dorp.

Je wandelt terug naar Tilburg door de landgoederen ‘Gorp en Roovert’ en het kleinere ‘Gorp de Leij’, ook wel het aardsparadijselijke Beekdal van de ‘Rovertsche Leij’ genoemd.

  • 21,9 km
  • 4,5 uur
  • lijn 450

Poppel

Image

Einde 13e eeuw was Poppel een domein van de Hertogen van Brabant. Het dorp behoorde bestuursrechtelijk bij de zogeheten vrijheid Weelde, dat weer viel onder het kwartier van Oisterwijk maar in 1347 kwam Poppel onder het Land van Turnhout. In 1648 werd het dorp een grensplaats als uitvloeisel van de Vrede van Munster. De dorpelingen hielden zich behalve met landbouw ook bezig met het weven van wollen lakenstoffen, veelal in thuisweverijen.Tijdens de Belgische opstand trokken de Nederlandse troepen hier in de vroege ochtend van 2 augustus 1831 de grens met het huidige België over en begon de Tiendaagse Veldtocht. In het dorp heeft waarschijnlijk rond 1532 de wieg gestaan van de Heilige Nicolaus Poppelius, hoewel dat met verve wordt bestreden door het dorp Weelde. Interessant is dat voor de heiligverklaring er in het geheel geen sprake was van die tweestrijd. Deze Nicolaas Janszoon Willems van Poppel bezocht mogelijk de kapittelschool in Hilvarenbeek en studeerde in Leuven.

Hij was tijdens de 80-jarige oorlog werkzaam als kapelaan in Gorinchem en bleef toegewijd aan Rome wat hij samen met achttien andere geestelijken met de dood moest bekopen. In 1867 werden de negentien als martelaren heilig verklaard in Rome. De dubbele moraal van de katholieke kerk van Rome in deze blijkt uit de heiligverklaring van een figuur als Bernardus van Clairvaux, instigator van vervolging van vele andersdenkenden binnen de kerk die menigeen op de brandstapel deed belanden.

In 1977 werd de tot dan toe zelfstandige gemeente Poppel, waaronder ook het bij de Nederlandse grens gelegen Nieuwkerk behoorde, onderdeel van de gemeente Ravels. Het dorp wordt tegenwoordig voor meer dan de helft bevolkt door immigranten uit Nederland en kent een soms uitbundige architectuur. Daarnaast is er druk grensverkeer dat met name is gericht op de beduidend goedkopere benzine in vergelijking met het noordelijke buurland.

Karakteristiek

De looprichting van deze wandeling is precies tegengesteld aan die van de 10-daagse veldtocht van 1831. Vanaf het vertrekpunt bij het voormalige gemeentehuis tot aan Goirle wordt het soms betoverende beekdal van de Rovertsche Leij gevolgd. Aanvankelijk  loopt de route tot de Nederlandse grens door voornamelijk weide- en akkergebied. Na passeren van de Nederlandse grens bij grenspaal 209 worden de landgoederen Gorp en Roovert en Gorp de Leij doorkruist. Zoveel mogelijk wordt daarbij de fraai meanderende Rovertsche Leij gevolgd. De wandeling passeert daarbij diverse bijzondere en gezichtsbepalende landschaps-elementen zoals de oude tiendschuur “De Nieuwe Hoef”, de fusilladeplaats, het Gorpse Kasteeltje en het “Aards Paradijs” waaraan onlosmakelijk de naam van de in Gorp geboren Johannes Goropius Becanus is verbonden.

Na het verlaten van het bosgebied loopt de route via de oude agrarische buurtschap Breehees naar en door de beide oude en inmiddels respectievelijk verdorpte en verstedelijkte heerlijkheden Goirle en Tilburg, die ooit niet meer waren dan spaarzaam bebouwde herdgangen en de verbindende linten daartussen. Het zou vijfhonderd jaar duren voordat beide gemeenten zich in 1803 tijdens de Franse bezetting konden ontworstelen aan het juk van de adellijke heren aan wie zij waren onderworpen en verder gingen als zelfstandige gemeenten. In 1997 heeft Goirle de gemeentelijke herindeling overleefd en is een zelfstandige gemeente gebleven, waaraan het uit de voormalige gemeente Alphen en Riel losgeweekte dorp Riel werd toegevoegd.

 

 

 

Image
Deeltraject kaart 01
24

de wandeling begint bij beeldengroep ‘vriendschap’

ga de Mierdsedijk op, langs het parkeerterrein

ga voor de asfaltweg begint linksaf

betonbaan volgen.

einde rechts, betonbaan volgen tot

25

rechtdoor, betonbaan wordt zandweg

pad met haakse hoek naar rechts volgen.

einde links, beek volgen.

26

bij brug  linksaf.

14

hier rechts.

13

betonbaan wordt zandweg (bremberg)

Image

Rovertsche Leij

Image

De uitbundig kronkelende rivier de Meander, gelegen in het zuidwesten van Turkije, is de oorsprong van de uitdrukking “meanderen”, die duidt op een lus in loop van een natuurlijke waterloop. De prachtig meanderende Rovertsche Leij vindt zijn oorsprong in de samenvloeiing van de Heesdijkseloop en de Straatloop ten zuiden van Poppel. De eerste kilometers nog Aa geheten verandert net na Poppel de naam in Rovertsche Leij. Bij grenspaal 209 stroomt de beek Nederland binnen en vindt al kronkelend tussen de vaak hoge en steile oevers zijn weg door landgoederen Gorp en Roovert en Gorp de Leij, om in Goirle nabij de Leyhoeve met de Poppelsche Leij samen te vloeien tot de Leij die zich even verder weer vertakt in de Nieuwe Leij en de Oude Leij. Deze laatste verenigt zich bij het Wilhelminakanaal weer met de Nieuwe Leij maar is dan weinig meer dan een smalle sloot. Na een duik onder het kanaal vervolgt het water zijn weg als Voorste Stroom richting Oisterwijk en ‘s-Hertogenbosch waarna het als Dieze in de Maas uitmondt. Met enig geluk zou langs de kronkelende en schaduwrijke Rovertsche Leij de schuwe ijsvogel kunnen worden gespot. In het ruraal gebied voorbij de landgoederen is deze stroomopwaarts weinig vergraven beek helaas grotendeels rechtgetrokken, wat veel afdoet aan de natuurwaarde. Vele beken in Noord- Brabant ondergingen hetzelfde lot, gelukkig is de laatste jaren in dit beleid een kentering ontstaan.

 

 

 

Deeltraject kaart 02

zandweg langs bosrand volgen, einde rechts.

zandweg gaat na ca 100m over in betonbaan

rechtdoor, betonbaan volgen (overbroek)

zijweg naar rechts negeren,

12

linksaf, zandweg door bos volgen

11

linksaf, brugje over,

einde rechts, links, rechts.

zandpad geruime tijd blijven volgen.

bij kruising met zandpad rechtdoor

Deeltraject kaart 03

pad opnieuw blijven volgen tot aan kapel

96

hier rechtsaf, betonbaan volgen

brugje over (grens), weg volgen

grenspaal 209

tijdelijke omleiding

72

bij kruising met zandweg linksaf

op kruispunt van zandwegen weer linksaf,

op kruising van zandwegen weer linksaf

einde omleiding

na brugje naar rechts buigend pad volgen

bij slagboom rechts van het pad linksaf

pad volgen, eerste pad rechts.

pad volgen, tweede pad links, fusilladeplaats.

02

einde pad rechts

zandweg langs sloot volgen,

eerste kruising rechts.

bij vijfsprong, nagenoeg rechtdoor.

91

linksaf, vóór brugje

slingerende pad langs rovertsche leij tot aan

brugje blijven volgen.

alle zijpaden naar of van links negeren

Image

Rovertkapel

Image

De Belgische Rovertkapel staat vlak bij de grens met Nederland, hier aangegeven met grenspaal 209. De kapel staat op de plaats van de 17e -eeuwse grenskerk ten behoeve van de inwoners van Hilvarenbeek. Een grenskerk was een katholieke noodkerk net buiten de grenzen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waar toen de katholieke eredienst verboden dan wel streng gesanctioneerd was. De kapel werd volgens de overlevering gebouwd op de plek waar een uit de Valentinuskerk te Poppel gestolen, gewijde hostie was begraven. Deze werd onbeschadigd teruggevonden in omgewoelde aarde op de plaats van de voormalige grenskerk. Een nog mooier verhaal is dat de schapen van een passerende herder devoot knielden bij de begraven hostie. Hoe het ook zij, hier werd rond 1735 de kapel opgericht, die nog steeds te bewonderen is. In de kapel hangt een schilderij van Zuster Augustina da Porta van het Heilig Graf in Turnhout dat het voorval met de schaapskudde voorstelt. Heden ten dage gebruiken mensen de kapel als rustpunt of om een kaars te branden voor een dierbare overledene.

Op dit punt komen meerdere wandel- en fietspaden samen, zoals ook het belgische streekpad GR Kempen. Via dit knooppunt zijn de nederlandse lange-afstand wandelpaden verbonden met de internationale wandelnetwerken.

 

 

 

Image

Grenspaal 209

Image

Bij grenspaal 209 passeert de Rovertsche Leij (of Aa) de grens tussen Nederland en België en stroomt landgoed Gorp en Roovert in. Langs de 458 km lange grens tussen de beide landen staan in totaal 403 grenspalen. Daarvan dragen de meeste het jaartal 1843 en zijn geplaatst na de formele afscheiding van België in 1839. Noord-Brabant kent 101 grenspalen, de nummers 169 tot en met 269. Tussen de grenspalen staan vaak meerdere hulpstenen die plaatselijke variaties in de grens aangeven. De vormgeving van grenspalen en hulpstenen is streng gereglementeerd, zoals maat, gewicht en kenmerken als jaartal, nummer en landswapens. Voor de top is gekozen voor een gestileerde dennenappel, hierin wijkt onze grenspaal 209 af want die draagt een eigenwijs bolletje. Gemeentebesturen dienen hun rijksgrensvak in de lente van elk jaar te inspecteren en daarvan een proces-verbaal opmaken. Vanwege de vele en- en exclaves bij Baarle Hertog en Baarle Nassau zijn daar geen grenspalen te vinden. Pas in 1995 heeft men de grenzen in Baarle officieel vastgelegd. Ooit was het grensgebied het toneel van smokkelpraktijken van met name boter, die vaak uitmondden in achtervolgingen door douaniers waarbij gebruik van wapens en kraaienpoten niet werd geschuwd. Nochtans werd smokkelen door velen toch als een romantische bezigheid beschouwd.

 

 

 

Image

Fusilladeplaats

Image
Image

Vijf personen zijn op deze plaats in 1942 door de Duitse bezetter gefusilleerd. Zij waren al eerder in gijzeling genomen en zijn als represaille maatregel voor de sabotage aan een spoorlijn in Rotterdam hierheen vervoerd, vermoord en in een gemeenschappelijk graf gegooid. Pas na de oorlog is het graf geopend en heeft men de lijken geborgen. Ook de palen waar de gijzelaars aan vastgebonden hebben gezeten werden in het graf aangetroffen. Twee personen zijn op de fusilladeplaats herbegraven, hun graven zijn nog te vinden op de omheinde executieplaats. De drie overige slachtoffers zijn door hun familie op een andere locatie herbegraven. Elk jaar vindt op 15 augustus een herdenking plaats op het executieterrein. Er zijn 5 palen opgericht ter nagedachtenis aan de gefusilleerde gijzelaars en er is een gedenksteen. De oorspronkelijk palen zijn overgebracht naar het museum van de Heemkundige Kring in Goirle.

Image

De Ontdekkers

Image

Wij zijn een gezin van 3 die de zo vaak mogelijk op avontuur of reis gaan om de wereld om ons heen te ontdekken. Met onze passie voor fotografie en vertellen delen we onze avonturen hier online. En op onze Avonturenkaart houden we precies bij op welke plekken we allemaal geweest zijn. Voor onszelf, familie en iedereen die het wil zien en lezen. We hopen dat je geniet van onze avonturen en dat we je kunnen inspireren met onze verhalen om zelf ook een leven vol kleine en grote avonturen te beleven.

Wandelen komt in vele verschillende vormen De meest bekenden zijn vast trekking, lange afstand wandelen, en nordic walking. Maar dan is er ook nog sportief wandelen, chiwalking, snelwandelen, meditatief wandelen, mindfulness wandelen, wandelbootcamp en wandelyoga. Voor een ieder is er wel wat wils, althans dat dacht ik. Want toen ik voor dit artikel onderzoek ging doen hoe onze manier van wandelen heet, kon ik er geen vinden die beschreef wat wij doen tijdens het wandelen. Dus heb ik er maar een eigen naam aan gegeven: Ontdekkings wandelen.

Wandelen kan je altijd en overal doen. Maar dat wil niet zeggen dat wandelen altijd en overal even leuk zal zijn. Er zijn wandelvormen waarbij altijd en overal geen enkel probleem is, bijvoorbeeld als je het doet als fitness vorm en een minimaal aantal dagelijkse stappen belangrijk is voor je.

Voor ons draait wandelen om meer dan lopen en zoveel mogelijk stappen zetten of kilometers maken. Het is meer dan de ene voet voor de andere zetten. Meer dan van A naar B gaan. En meer dan paaltjes volgen. Wandelen is een beleving, een avontuur, een ontdekking.

 

 

 

Image

Landgoed Gorp en Roovert

Image

De twee van oorsprong 12e of 13e-eeuwse buurtschappen Gorp en Roovert vormen de kernen van dit grote en fraaie landgoed, dat een oppervlakte heeft van een kleine 1200 ha. Roovert omvatte drie boerderijen en die staan er nog steeds, inmiddels in gebruik als woning. Gorp was beduidend groter, met onder meer het kasteeltje en een jachthuis. Ook Tiendschuur de Nieuwe Hoef maakte en maakt deel uit van Gorp. Beide nederzettingen lagen ooit te midden van een groot heidegebied. De loof- en naaldbossen die nu de boventoon voeren zijn pas later aangeplant als productiebos waarvan de stammen gebruikt zouden kunnen worden als stuthout in de mijnen. Er is pas sprake van een echt landgoed in de 18e eeuw toen het hele gebied in handen kwam van een welgestelde Tilburger. Nadat diverse malen van eigenaar werd gewisseld wist uiteindelijk de familie Van Puijenbroek het grootste gedeelte van het landgoed te verwerven, met uitzondering van Gorp de Leij, dat eigendom werd van Stichting Het Brabants landschap. Het gebied bestaat uit oude loof-, naald- en gemengde bossen, heide en enkele vennen, waarvan Haneven, Biesbosch, Papschot en Bankven de belangrijkste zijn. Hiernaast is er ongeveer 400 ha landbouwgrond. Tegenover het Gorpse kasteeltje is een grote modelboerderij in bedrijf volgens de ideeën van Sicco Mansholt, voormalig landbouwminister en landbouwcommissaris van de EEG, de voorloper van de EU.

 

 

 

Deeltraject kaart 04

einde pad bij brugje linksaf (paradijsbrug)

brede zandweg volgen.

92

paden naar links negeren

eerste zandweg rechts (gorp de leij).

lange bomenlaan volgen,

na ‘de nieuwe hoef’ bocht naar links.

slingerend bospad, aanvankelijk langs beek volgen

68

einde bos, rechtsaf, zandweg

67

bij brugje rechtdoor, bosrand volgen.

na bochtje naar rechts,

op zandweg naar links (breehees)

bos weer meteen verlaten.

Image

Johannes Goropius Becanus

Image

Jan van Gorp van der Beke zag op 23 juni 1519 het levenslicht in Gorp, zijn geboortehuis was vermoedelijk de zogeheten Leenhof. Hij ontving zijn eerste onderwijs aan de kapittelschool in Hilvarenbeek, later bezocht hij de school van de Broeders des Gemene Levens in ‘s-Hertogenbosch. In 1538 werd hij toegelaten tot de Studium Generale Lovaniense, de in die tijd toonaangevende Universiteit van Leuven, waar hij binnen een jaar een academische graad behaalde en zich magister mocht noemen. Aan dezelfde universiteit studeerden ook illustere geesten als Mercator en Erasmus. De zich inmiddels tot Johannes Goropius Becanus omgedoopt hebbende Jan ontwikkelde zich tot een waar multitalent. Hij studeerde Latijn, Grieks, Hebreeuws en filosofie, later ook medicijnen en natuurkunde. Rond 1550 volgde promotie tot doctor in de medicijnen. Als arts bouwde hij blijkbaar snel een reputatie op, want al snel kon hij gekroonde hoofden en leden van de adellijkheid tot zijn clientèle rekenen. Nadat hij zich had gevestigd in Antwerpen wist hij de functie van stadsarts te verwerven. Blijkbaar leverde hem dat ook de nodige vrije tijd op, want hier bekwaamde hij zich in de filologie. Bij Cristoffel Plantijn, vriend en beroemd drukker, verscheen zijn forse levenswerk “Origines Antwerpianae”, een nogal chauvinistisch cultuur-historisch geschrift dat hem nochtans wereldberoemd zou maken in het Europa van die tijd. Hij is de bedenker van de interessante theorie, dat het Nederlands en in het bijzonder het Antwerps de enige taal op de wereld was die van de oertaal afstamde. Ook zou Antwerpen ‘s werelds oudste stad zijn en haar bewoners de afstammelingen van de enige zoon van Noah die niet had meegewerkt aan de toren van Babel en dus geen deel had gehad aan de Babylonische spraakverwarring. Het Aards Paradijs zou volgens hem gesitueerd kunnen zijn geweest rond Gorp en Roovert, vandaar wellicht de Paradijsbrug en de in 1912 door brand verwoeste en nooit meer herbouwde herberg “In het Paradijs”, die recht tegenover de beukenlaan naar de Nieuwe Hoef stond. De bedenker van al dit fraais, die tijdens zijn leven al niet meer helemaal serieus werd genomen in deze, overleed op 28 juni 1572 in Maastricht waar hij door hertog Celi van Medina als arts naartoe was geroepen. Hij zou zijn begraven in de Minderbroederskerk, in ieder geval is daar zijn epitaaf te zien.

 

 

 

Image

Gorp de Leij - In het Aards Paradijs

Image

Tegenover het pad dat leidt naar De Nieuwe Hoef lag tot 1912 de boerderij annex herberg Het Paradijs. In dat jaar werd het door de bliksem getroffen en brandde tot de grond toe af. Door de gunstige ligging aan de toen belangrijke handelsroutes die liepen van Hilvarenbeek naar Poppel over de Rovertse brug en naar Breda via Nieuwkerk had pachter Cornelis Poulissen niet over klandizie te klagen. Hij claimde in ieder geval dat hij in de tachtiger jaren van de 19-eeuw wel zo’n vijftig liter jenever per jaar omzette. Alleen het uithangbord dat was geconcipieerd door de Hilvarenbeekse kunstenaar Jos Naaijkens overleefde de brand maar werd pas in de zestiger jaren van de vorige eeuw onder een afdak teruggevonden door de bewoner van ‘Kijk Uit’, het eerste huis links in het beukenlaantje dat richting De Nieuwe Hoef loopt. Het was daar waarschijnlijk opgeslagen door de overleden vorige bewoonster, een kleindochter van de uitbaters van Het Paradijs die samen met haar grootouders in dat café woonde ten tijde van de brand. Zo’n twintig jaar later kwam het in bezit van de uitbater van de Nieuwe Hoef en is het in zeer slechte staat verkerende paneel door de Hilvarenbeekse kunstenaar Janus Kluijtmans gerestaureerd. Tegenwoordig hangt een replica in de gelagkamer van laatstgenoemd etablissement, het origineel is te zien in museum de Torenzolder van de St. Petrus Bandenkerk aan het Vrijthof in Hilvarenbeek. Degene die de paradijselijke naam van het jammerlijk afgebrande café heeft bedacht was ongetwijfeld geïnspireerd door de fantasieën van Johannes Goropius Becanus over de Gorpse locatie van het Hof van Eden, net zoals de bij de Paradijsbrug het geval is.

 

 

 

Image

Landgoed Gorp de Leij

Image
Image

Landgoed Gorp de Leij wordt omsloten door landgoed Gorp en Roovert en het ontgonnen voormalige heidegebied De Braacken. Het gebied is ca. 92 ha groot en omgeeft een gedeelte van het beekdal van de Rovertsche Leij. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is dit landgoed eigendom en onder beheer van Stichting Brabants Landschap.

Bosweitjes liggen verscholen langs de meanderende beek, waar de wandeling langs een spannend pad loopt, soms bijna boven het water. Door de gespreide begroeiing doet deze omgeving aan een coulisselandschap denken, waar doorlopend het perspectief steeds verandert tijdens het lopen. Voor wie goed kijkt laten zich veel mooie planten zoals bosanemoon en dalkruid zien. Door hun onvoorspelbare en vlinderachtige vlieggedrag verraden zich de zeldzame bosbeekjuffers, een kenmerkende soort voor natuurlijke, langzaam stromende beken met een heel goede kwaliteit van het water.

Gorp de Leij is een verborgen parel tussen landgoederen waar een meanderende bosbeek je meeneemt langs de diverse natuur- en leefgebieden van de bosbewoners. Veel dieren leven van of naast de beek, zoals de bosbeekjuffer en de ijsvogel. Het gebied bestaat uit bos en heide en heeft een rijke cultuurhistorische geschiedenis waarvan nog diverse dingen terug te vinden zijn, zowel boven als onder de grond.

 

 

 

Image

De Nieuwe Hoef

Image
Image

De aan de Rovertsche Leij gelegen horecagelegenheid “De Nieuwe Hoef” is gevestigd in een karakteristieke Brabantse langgevelboerderij, een zogenaamde tiendhoeve uit 1641. Hier werden vroeger door pachtboeren goederen aangeboden en bewaard: als een vorm van belasting kwam een tiende van de geoogste goederen en de veestapel aan de landeigenaar als betaling in natura. Voor dat doel hing binnen in de hoeve een zware weegschaal, ook wel waag genoemd. Een rentmeester bewoonde het aanpalende woonhuis en zorgde voor de administratie, opslag en verdere coördinatie. In later tijden maakte dit systeem plaats voor betalingen in valuta en verloor de hoeve zijn betekenis als plaats waar tiend werd geheven. Tegenwoordig is de in landgoed Gorp de Leij gelegen hoeve een rijksmonument. Fraai is de lange beukenlaan die naar het pand leidt. In het interieur hangt een replica van het oude, gerestaureerde uithangbord van het door brand verwoeste café “In het Paradijs”.

 

 

 

Deeltraject kaart 05

verharde weg volgen (breehees).

eerste weg links (eerste schoor),

weg rondom camping blijven volgen.

vóór brugje rechtsaf, hekje door

vanaf hier tot WKNP 02 de aanwijzingen

op de geel/groene schildjes van de

wandelknooppuntroutes van visitbrabant

 opvolgen

Deeltraject kaart 06
02

bij brugje linksaf beek oversteken

(kerklaantje)

01

na kerk rechtdoor (tilburgseweg)

37

langs linker straatwand blijven lopen

(kloosterstraat)

einde straatwand, linksaf (th v diessentstraat)

bij toegang kerkhof rechtsaf (oude kerkstraat)

einde straat linksaf (dorpstraat)

eerste straat rechts (nieuwe rielseweg)

bij parkje rechtsaf, brug over

Image

De Bosbeekjuffer

Image

Vrijwel nergens in Brabant kronkelt een beek zo mooi door het bos als hier. In het stroomgebied buiten het bos – in het landbouwgebied – is de beek vaak flink gekanaliseerd. Hier is hij nog vrij ondiep en meandert nog volop. Steile kanten, ingezakte oevers en omgevallen bomen laten zien dat de natuur nog zijn gang mag gaan. De grote variatie aan allerlei plekjes zorgt ook voor een gevarieerde en rijke flora en fauna. In het voorjaar bloeit hier het lelietje van dalen, dalkruid en de salomonszegel op de rijke beekoevers tussen de oude eiken en beuken.

De zwarte specht, de grootste spechtensoort van Nederland, verraadt zijn aanwezigheid door de grote ovale gaten die hij in de beukenstammen heeft gehakt. Ook laat hij zich vaak luidruchtig horen. In het lekkere heldere en schone water probeert de ijsvogel een visje te vangen. Hij kijkt vanaf een uitstekende tak onder hem in de beek en duikt erin om de prooi boven water te krijgen. Een van de meest zeldzame libellen fladderen rond overhangende struiken. Het is de bosbeekjuffer: een prachtige libel met donkere vleugels en een donker lijf. De mannetjes zijn donkerblauw glanzend van kleur en de vrouwtjes hebben bruinachtige vleugels. Vooral in de periode van mei tot en met augustus heb je de grootste kans om ze tegen te komen.

 

 

 

Image
Image

De Zuidrand- Goirle

Image

Jarenlang bepaalden twee fabriekscomplexen het aanzicht van de zuidelijke rand van de bebouwing van Goirle, dat van tapijtfabriek Van Besouw en dat van HaveP. De keuze voor deze locatie had zeker te maken met de aanwezigheid van de Nieuwe Leij, belangrijk voor de lozing van het afvalwater van beide bedrijven. De bijnamen van deze beek spraken boekdelen, zoals “de Blauwsloot” en de “Vuile Leij”. Beide complexen zijn inmiddels grotendeels gesloopt en hebben plaatsgemaakt voor een ambitieus nieuwbouwproject, De Zuidrand, dat weer is opgesplitst in twee deelprojecten die gerelateerd zijn aan de voormalige fabriekscomplexen. Het hele terrein is opnieuw ingericht; de bedding van de Nieuwe Leij is helaas zuidwaarts verplaatst om ruimte te scheppen voor villabouw voor beter gesitueerden en ook de tuin van de aan de Bergstraat gelegen Huize Anna is in het project geïntegreerd. Waar vroeger komend uit de natuurgebieden van Gorp en Roovert er een fraai en wijds uitzicht op de groene rand van zuidelijk Goirle te genieten was zal de wandelaar het binnenkort helaas moeten doen met een heel ander panorama. Of de volgens de verkoopinformatie “ruime bebouwingsmogelijkheden en tuininrichtingen” langs de Nieuwe Leij een verrijking zullen zijn valt zeer te betwijfelen.

 

 

 

Image

Sint Janskerkhof

Image
Image

De vroegste vermelding van een begrafenis op deze dodenakker dateert van ca. 1570, toen ene Jan Hendrick Jan van Dun ter aarde werd besteld. Naast de honderden graven biedt dit kerkhof bovendien plaats aan een erehof voor 28 slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Eén van die slachtoffers is Kenneth Herbert Allaker. Op 25 mei 1944 stortte hij, samen met zes andere bemanningsleden, met zijn Halifax bommenwerper neer bij het Riels Hoefke na een luchtgevecht met een Duits jachtvliegtuig. Er was maar één overlevende. Na berging werden de stoffelijke resten in Goirle begraven. Hoe heftig de crash was blijkt wel uit het feit dat abusievelijk werd aangenomen dat er acht bemanningsleden waren. Pas na de oorlog bleek dat de resten van Allaker in twee kisten waren begraven. Hij was 22 jaar toen de schikgodinnen besloten zijn levensdraad door te knippen.

Op het Gealliëerde Erehof op de Rooms Katholieke Begraafplaats Sint Jan in Goirle rusten 27 buitenlandse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Het betreft 23 graven van het Gemenebest en vier Poolse Oorlogsgraven.

Er is één Nederlands Oorlogsgraf van Soldaat 3-6-Dep. Bat. Antonius Cornelis Wilhelmus Versteden, overleden in Delft op 11 mei 1940, 20 jaar oud.

Op de R.K. Begraafplaats Sint Jan in Goirle zijn graven van de burgerslachtoffers die omkwamen in de tweede wereldoorlog. Het betreft de graven van :

Catharina Martina Hendriks-van de Pol, overleden door een granaatscherf op 5 oktober 1944, 36 jaar oud

Cornelis Elissen, overleden door een granaatscherf op 5 oktober 1944, 37 jaar oud

Antonius de Vet, overleden door het spelen met munitie op 2 februari 1945, 13 jaar oud

 

 

 

Image

Jan van Besouwhuis

Image
Image

Het Jan van Besouwhuis is het culturele hart van Goirle. Het is gevestigd in de voormalige, grondig verbouwde kloostergebouwen van de Fraters van Tilburg en is vernoemd naar een plaatselijke textielfabrikant. Er wordt ruimte geboden aan een theaterzaal, een kapel, cursusruimten en een muziek- en balletschool. Daarnaast zijn er cursusruimten, horeca en zelfs een radio- en TV-studio. Op instigatie van een andere fabrikant, de godvruchtige Thomas van Diessen vestigden deze fraters zich in 1889 in Goirle. Zij betrokken kloostergebouwen op de hoek van de Kloosterstraat en de Thomas van Diessenstraat, waarin behalve lager onderwijs ook een kweekschool en een kostschool waren gevestigd. Daarnaast gaven de fraters cursussen zoals landbouw- en middenstandsopleidingen, terwijl zij vanaf 1903 actief deelnamen aan het jeugdwerk. Na vertrek van de fraters is sinds 2009 de fraterstuin een openbaar park en één van de mooiste plekjes in Goirle. Het woongebouw Fratersveste aan de oostzijde van de Fraterstuin maakt onderdeel uit van het historische kloostercomplex. Daarbij zijn de oorspronkelijke gevels en de dakconstructie behouden gebleven evenals de taxusbomen die voor het woongebouw staan. Een taxusboom werd hier geplant na het overlijden van een abt. De taxus kan een hoge leeftijd bereiken en is groenblijvend en wordt gezien als onvergankelijk symbool. Helaas heeft één van de bomen de renovatie van het complex niet overleefd. Ook onvergankelijkheid kent zijn grenzen.

 

 

 

Image

Fraterstuin

Image

Aan de noordzijde van de fraterstuin zijn in 2010 de door Bedaux de Brouwer architecten uit Goirle ontworpen parkwoningen opgeleverd. Aan dit project is in dat jaar de architectuurprijs Midden-Brabant 2010 toegekend. Uit het juryrapport: “De behoedzame positionering van het blok laat de bestaande Fraterstuin zoveel mogelijk in haar waarde waardoor deze als collectieve buitenruimte een toegevoegde waarde krijgt voor de woningen. Ook wordt ze hierdoor openbaar voor alle omwonenden. Het ontbreken van privétuinen wordt hierdoor ruimschoots gecompenseerd”.

Met het ontwerp voor de uitbreiding van het Singer museum in Laren is dit van oorsprong Goirlese bureau gekozen als architect van het jaar 2022. Het is inmiddels na 85 jaar vertrokken uit het huis aan de Dr. Keijzerslaan in Goirle waar het bureau ooit begon en verhuisd naar het gebouw van de voormalige rechtbank in de binnenstad van Tilburg dat het zelf eerder ontworpen heeft.

 

 

 

Deeltraject kaart 07

na brugje doorlopen tot aan

de achterkant van het park

hier linksaf,

via klinkerpad parkje verlaten

einde parkje rechtsaf (burg. philipsenstraat)

vrijwel meteen links (burg. voskensstraat).

einde rechts, opnieuw linksaf (venneweg).

bij plantsoen, schuin naar rechts (venneweg)

volgen tot aan 4-baans weg (rillaertsebaan).

deze voorzichtig oversteken,

meteen linksaf over fietspad

eerste mogelijkheid rechtsaf, fietspad (oude baan)

volgen tot fietspad haaks naar rechts buigt

hier rechtdoor door poort,

bospad volgen in verlengde van rode fietspad

lopen tot aan klinkerweg, hier linksaf,

klinkerweg volgen, gaat over in bospad

volgen tot aan eerste woningen,

hier rechtsaf (de Boschkamer)

Image

Molen de Wilde

Image

Molen de Wilde ontleent zijn naam aan zijn laatste beroepsmolenaar en is prominent aanwezig in het Molenpark. Van de twee Goirlese molens is dit de jongste in jaren met een bouwjaar van 1898. De molen, een rijksmonument, is herbouwd na een vernietigende brand in 1936. Net als molen De Visscher is deze molen in 1997 aan de Stichting Akkermolens Goirle in erfpacht overgedragen. De molen produceert regelmatig tarwemeel voor bakkerijen en mensen die zich aan het thuisbakken wagen. In principe is de molen iedere zaterdag van 10.00 – 13.00 uur open voor bezoekers. In het kader van het Project Molenpark is het onderhoud van het park in handen van mensen met een beperking, zo nodig ondersteund door vrijwilligers en begeleiding. De biodiverse levende have in het park zorgt voor een levendige indruk en laat zich graag bewonderen door kinderen, ouders en natuurlijk ook kinderloze voorbijgangers

Image
Deeltraject kaart 08

einde plantsoen rechtsaf, kaart 8?

pad links langs huisno 19 volgen

voor brug rechtsaf,

einde weer rechtsaf (katsbogte)

drukke verkeersweg voorzichtig oversteken,

linksaf ventweg volgen

ventweg volgen tot ringbaan zuid,

bij stoplichten oversteken

rechtdoor, oude goirleseweg > laarstraat

korvelplein > korvelseweg

Image

Herdgang Korvel

Image
Image

De voormalige herdgang Corvel is ontstaan op de driesprong van de huidige Oerlesestraat, Korvelseweg en Oude Goirleseweg. Dit waren oorspronkelijk niet meer dan zandpaden. Op dit Korvelplein zijn enkele markante gebouwen te bewonderen. De huidige in 1924 ingewijde kerk had een oudere voorganger uit 1851, die echter midden op het plein stond en waar de tand des tijds blijkbaar al snel met overgave aan geknaagd had. Het oudste huis in de omgeving is het slechts een verdieping tellende en vermoedelijk 17e-eeuwse Kopshuis. Dit huis gaf onderdak aan de schoenmakerij annex leerlooierij van A. van Arendonk, welke naam inmiddels is uitgegroeid tot een begrip in de schoenenwereld. Het vermelden waard is het pand met huisnummer 208. Dit was het gebouw waar lange tijd repetities en uitvoeringen van het gelijknamige harmoniekorps L’Echo des Montagnes, in 1867 opgericht als liedertafel voor de wijk Korvel, plaats vonden. Het gebouw werd in de volksmond ook zo genoemd. Het voormalig fabriekshuis op nummer 8-11 is een rijksmonument uit 1839. Dit pand was lange tijd onderdeel van de bedrijfsgebouwen van textielfabriek Van Dooren en Dams, die in 1973 de poorten moest sluiten. De historische handelsroute tussen Nijmegen en Antwerpen liep indertijd dwars door Tilburg via de huidige St. Josephstraat, Heuvel, Heuvelstraat, Zomerstraat, Korvelseweg, Laarstraat en Oude Rielseweg. Deze recentelijk door liefhebbers van het Brabant erfgoed aan de vergetelheid ontrukte en inmiddels tot wandelroute het Marikenpad omgedoopte handelsweg passeerde dus ooit het Korvelpein. Tot de aanleg van Ringbaan Zuid doorkruiste de doorgaande weg van Breda naar ‘s Hertogenbosch en Eindhoven v.v. de stad via het Korvelplein de Korvelseweg, de Heuvelstraat en Heuvel. In 1971 verloor genoemde Ringbaan deze functie door de aanleg van snelweg A58.

 

 

 

Deeltraject kaart 09

volgen tot huisno 90 kaart 9

korvelseweg oversteken, gardiaanhof in

einde rechtdoor

via frater matheushof naar capucijnenstraat

hier rechtsaf, volgen tot st annastraat,

hier linksaf tot aan bredaseweg

drukke verkeersweg voorzichtig oversteken,

rechtsaf langs kerkhof

einde kerkhof linksaf, na ca 30m rechtsaf,

verkeersweg (noordhoekring) oversteken,

rechtdoor (vincentiusstraat)

na ca 30m linksaf tussen bouwblokken door

buurtpark schoolstraat diagonaal doorkruisen

einde rechtsaf  (korte schijfstraat)

63

straat rechts van plantsoen volgen

tot aan station (stationsstraat)

74

einde wandeling

Image

Begraafplaats Heike

Image

Deze begraafplaats, gelegen aan de Bredaseweg, onderscheidt zich door de twintig gietijzeren beelden op het hekwerk, voorstellende heiligen, engelen en Johannes de Doper. De ontslapenen wisten zich aldus verzekerd van een spoedige intrede in het hiernamaals. In 1811 is de begraafplaats aangelegd als voortvloeisel uit de Napoleontische verordening dat deze voorzieningen buiten de toenmalige bebouwde kom dienden te worden aangelegd. In 1972 dreigde het toenmalige gemeentebestuur de gehele omheining inclusief de beelden te slopen ten faveure van een verbreding van de Bredaseweg. Dankzij een razendsnel in het leven geroepen burgerinitiatief verdween dit plan in de prullenbak. Op de begraafplaats is links van de Calvarieberg een in het oog vallend graf te zien, dat van de 11-jarige Marietje Kessels. Zij werd in het jaar 1900 vermoord gevonden op de zolder van de toenmalige Noordhoek kerk. Veel later, in 1988, publiceerde de Tilburgse schrijver Ed Schilders het boek Moordhoek, waarin deze gebeurtenis nauwkeurig werd gereconstrueerd en de kwalijke rol van zowel de plaatselijke overheid als die van de katholieke kerk werd geschetst.

 

 

 

Image

Vincentiushof

Image

Het smalste straatje van Tilburg is het Vincentiuspad, een leuke doorgang met veel groen dat de Schoolstraat verbindt met een van de oudste straten van Tilburg, de Nieuwlandstraat. De gelukkigen die hier zijn neergestreken bewonen een achttal mooie, door architect Jos Donders in 1907 ontworpen panden. Hier waan je je ver van alle stedelijk rumoer maar toch ligt deze oase middenin het populaire Dwaalgebied. Het ademt helemaal de sfeer van een hofje uit en om die te proeven hoef je de stad dus absoluut niet te verlaten. Afwijkend is het pand op de hoek van de Nieuwlandstraat en het Vincentiuspad met huisnummer 2. Ook dit huis met de opvallende erker en balkon, een gemeentelijk monument, is het geesteskind van Jos Donders, die in 1907 een duidelijk stempel heeft gedrukt op dit stukje Tilburg. Het kijkt uit op een in het oog vallend pand waarvan het oudste deel dateert uit 1737, welk gegeven het één van de oudere huizen van Tilburg maakt. Sinds 1976 is hier een antiquariaat gevestigd, De Refter, en het pand heeft daarmee een passende bestemming.  Vincentiuspad en Nieuwlandstraat maken deel uit van het beschermd stadsgezicht.